गंगाराम चनारा
‘आज दल,बलको सहाराले दबाउन खोजिएका सत्यहरु भोलि बिद्रोहको अदम्य भाषामा परिणत हुन्छन …।’ “कम्युनिस्ट पार्टी उत्पीडित वर्गको मुक्तिको निम्ति बनेको पार्टी हो “क. प्रचण्ड ।
“युद्ध प्यारो किन हुन्छ भन्ने कुरा उत्पीडितहरुको पिडा बुझेपछि मात्र थाहा हुन्छ“ क.माओ ।
११ गते बिहानै मोबाइलमा घण्टी बज्यो,यसो हेर्दा फोन नम्बर नयाँ जस्तै लाग्यो,तैपनि फोन उठाए । एक जना युद्धकालको सहयोद्धा कमरेडको आवाजमा सन्चो विसन्चो सोधियो ! छोटो भलाकुसारी पछि उनले सोधे ‘….उक्त घटना स्थल रुकुम जिल्लाकै हो र कमरेड ?’ मेरो शरिर भित्रको उर्जाशिल पन झसङ्ग झस्कियो,मुखको बोली फुट्न सकेन र उतिबेला ( रुकुममा दलित मुक्तिमोर्चाले संचालन गरेको लालमार्च अभियान र हामी दुइको हटलाइन पोस्ट रोल्पाको बसाई ) को इतिहास मानसपटलमा एकाएक बर्जियो । अलमल्ल भए,उनले एकाएक धेरै प्रश्न सोधिरहे । तर मेरो जवाफमा दम नहुँदा बोल्नै सकिन । केही समय पछि औपचारिक जवाफ दिदै घटना बारे थाहा भए जति जानकारी दिए पनि ।
हो, हामी रुकमेली हौं र रुकुम र रुकमेलीहरुको संघर्ष र विरताको भित्रि बर्णन गर्दा गर्वले छाती फुल्छ । अनि संसारको जुनसुकै कुनामा पुगे पनि बिजयी भावले ओतप्रोत भइ थप कार्य सफलतामा जोड पुग्ने गर्दथ्यो । आफुलाई सधै सबै खाले उत्पिडनबाट मुक्त भएको म र मेरो रुकुमको सान फैलाएको भान हुने गर्दथ्यो । जो कि म कामी बुढाको सन्तान हु,महान जनयुद्धको उद्गम बासी हु, संघर्षका आँधि,तुफान संगै कुरिती,कुसंस्कारको मलाम गरिसकेको जिवित रुकमेली हु, म उज्यालो नेपाल लगायतका विविध सवालमा राष्ट्रिय प्रभाव छोड्ने प्रभावशाली नेतृत्वको आज्ञाकारी कार्यकर्तारजनता हु ! यी र यस्तै उत्साहले मेरो कर्ममा बल पुगेकै हो ।
तर आज म एकाएक लज्जास्पद भएको छु । मेरा संघर्षसिल उर्जाहरु कमजोर बन्न थालेका छन । २ दशक पुरानो उहीँ विभेदकारी तिरले मेरो मुटु चसक,चसक घोच्न थालेको छ फेरि आज । ५२÷५३ साल भन्दा उताका जातीय दमन र दमनकारी भुतहरुका निर्दयी अनुहारहरु एकाएक मानसपटलमा देखिन थालेका छन । कतै म ५२ साल भन्दा पछाडी त छैन । यस्तै,यस्तै प्रश्नको चाङ लाग्दैछ आज ममा । ७ साल देखि ४६ साल सम्मका ऐतिहासिक संघर्ष,बिद्रोह अनि ५२ साल यताको महान जनयुद्ध र ऐतिहासिक जनआन्दोलनबाट प्राप्त संवघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रात्मक भनिने एक थान संबिधान छ ।,२०६३ साल जेठ ३ गतेको छुवाछूत मुक्त राष्ट्र घोषणाको लिखित दस्तावेज छ !,जातीय भेदभाव तथा छुवाछूत (कसुर र सजाय)ऐन २०६८ छ ! सबै खाले कुरिती,कुसंस्कारको अन्त्य भएको समृद्ध नेपाल र सुखी नेपालीको नारा सर्वत्र गुन्जिरहेछ !
तर बेला,बेला झै आज पनि एकाएक मेरो रुकुमको बिरताको तक्मा खुइलिएको छ । बहादुरीको साँख झरेको छ । इतिहासको खम्बा हल्लिएको छ । कडा संघर्ष र बलिदानबाट सुखाइएको घाउ आज फेरि जबर्जस्त वल्झाइएको छ । बर्ग बैरिहरुको शिर ठाडिएको छ !,लाग्छ प्राकृति उदास छ ! आकाश मौन छ !,किनकि सोती हत्याले सिङ्गो मुलुक रुवाएको छ ।
प्रश्न उठ्छ,के सोती हत्या काण्ड भवितव्य नै हो त ? मलाई लाग्छ यो घटना कुनै पनि हिसाबले भवितव्यं मान्न सकिदैन ! प्रेमप्रेमिकाको इन्टेस्ट के थिए, मायालु हात पार्ने तरिका सहि थियो वा गलत, केटापक्ष हुल सहित जानु ठिक या बेठीक भन्ने कुरा मान्छे मरिसके पछि सहायक भएका छन । मृतकका परिवारहरुले भनेका छन गाउँलेहरुलेहरुले घेरा हालेर लखेटि लखेटी भेरीमा हालेका छन । ६ जनाको ज्यान जाने गरि भएको यो घटनालाई सम्मानित अदालतले भवितव्यं मान्नला र ? हामीले सरसरती हेर्दा कथित जात नमिलेकै कारण छोरी दिन नमानेको,केटाकेटीको प्रेम सम्बन्ध गहिरिदै गएको,छुटाउन पुलिस प्रशासन,ढारसेक लगाएत अनेक बिधि अपनाउदा पनि नमान्दा “नबजे बाँसुरी,नरहे बाँस“को बाध्यता सहित घटाईएको होइन र ! के यति धेरै कुरा सतहमै नाङ्गो आँखाले छर्लङ्ग देखिँदा देखिदै पनि कानुन चुक्ला र ? तसर्थ म आग्रह गर्दछु ! घटना वङ्याउन कुनै जरुरी छैन ! रुकुमको खम्बा नै हल्लिने गरि भएको हत्या र संलग्न अपराधिक गिरोहको क्षणिक रक्षाका लागि बुनिने तानाबानाहरु झुठो साबित हुनेछन् भने पौनी करोड दलित समुदायको मर्म काटिने छ,अनि गहिरो समिक्षा गर्नेछन् ,र आगामी दिनमा सदा झै सबै सबैका लागि भ¥याङ नबन्न पनि त सक्छन् नि ! र यो समुदाय आजका मिति सम्म कमजोर होला,तर आगामी दिनमा आफु भित्रको कमजोर मानसिकतालाई धावा बोल्दै आत्मनिर्भर भएर एकजुट भई न्यायको लडाई लड्न सक्ने हैसियतमा पुगिसकेको कुरा पनि त साँचो हो नि ! आज लडाइ भनेको प्राकृतिसंगको छ,तत्काल कोराना भाइरस कोभिट १९ संगको छ !, अवशेषका रूपमा रहेको कुरिती कुसंस्कार विरुद्धको छ !,गरिबी भोकमरी विरुद्धको छ !,यी र यस्ता खाले लडाइको विरुद्धमा सारा नेपाली समाज एक भएर लड्ने बेला केही जातीय अहंकारबादीहरुले मच्चाएको हुलदङ्गा र सामुहिक हत्याको पछि लागि बेमौसमी बाजा पिटेर समाज विखण्डनतिर लिन खोज्नु कोहि कसैको लागि हितकर हुदैन ! सत्य बङ्याएर हजारलाई रुवाइ एकादलाई हसाउनु हुदैन । त्यसैले घटनाको सत्यतथ्य छानबिन होस,हत्याराहरुलाई हुन सक्ने जति सबै कार्वाही होस ! आवस्यक क्षतिपूर्ति सहितको न्यायीक रुमालले पीडितहरुका आँसु पोछियोस !,कानुनी राज्यको न्यायिक मलमले आफन्त अनि सहानुभूति राख्ने सबैको घाउ निको पारियोस ! घटनाले आक्रोशित देश,बिदेशको जमातलाई यी र यस्तै प्रतिबद्धताले बिश्वास दिलाई कानुनी राज्य,कम्युनिस्ट सरकारको प्रत्याभूति दिलाइयोस,र पो म र मेरो रुकुमको संघर्ष रूपी ओज सदाको लागि बचिरने छ र अथाह संघर्षबाट खारिएको नेतृत्वको थप उचाइ उठ्ने छ ! र नेतृत्व लाई यस घटनामा जोडी गालिगलोज गरि विवादित बनाउनु कुनै कारणले उचित हुदैन,नेतृत्व साझा हो साझै भुमिकामा छ र रहिरने पनि छ नै ! “सत्य आफैमा सत्य हुदाहुदै पनि त्यसलाई स्थापित र मान्य बनाउन सचेत पक्षको अहं भुमिका हुन्छ“ भनेझैं सतहमा देखिका सवालहरुले निम्त्याएको टिका टिप्पणी र बुझाइ स्तरका कित्ता बन्दिहरुलाई चुनौती दिदै सत्य स्थापित गर्न सचेतन पक्ष नेतृत्व लागैकै छ र सत्यकै जीत हुनेमा हामी ढुक्क पनि छौ नै ।
अन्तिममा मृतकहरु प्रति हार्दिक श्रद्धाञ्जली व्यक्त गर्दै शोकाकुल परिवारजनमा गहिरो संवेदना प्रकट गर्दछु ।,र जातीयताका कारण ज्यान गुमाउनेहरुको उचित न्यायको पक्षमा हरतवरले बोल्ने सबै,सबैमा हार्दिक धन्यवाद दिन चाहान्छु
